گفت وگو با فرشاد سنبل دل، برگزیده جایزه شاملو

سوالی كه پیش از هر شعر از خودم می پرسم

سوالی كه پیش از هر شعر از خودم می پرسم به گزارش هنر شهر فرشاد سنبل دل خصوصیت بارز شعر نسل امروز را این می داند که می تواند به این پرسش پاسخ دهد که «چرا نوشته شده؟»؛ او می گوید خودش هم همواره به این فکر می کند که نوشتن هر شعر چه ضرورتی دارد.


شاعر مجموعه «شعر بلند شرایط» که در ششمین جایزه شعر «احمد شاملو» برگزیده شده است، در گفتگو با ایسنا، درباره وضعیت شعر امروز اظهار نمود: من فکر می کنم اگر مقصود از شعر معاصر با من، شعر هم نسلانم باشد که نخستین آثارشان در دهه های ۸۰ و ۹۰ انتشار یافته، باید بگویم که این شعرها خصوصیت هایی خاصی از نظر استراتژی های ساخت فرم و اصلا فهم فرم دارند؛ در این شعرها جدال بر سر دوگانه های همیشگی فرم و محتوا، تعهد و عدم تعهد و سایر این مفاهیم کلیشه ای جای خویش را به قرائت های نظری مشخص از لزوم های نوشته شدن شعر داده اند. در واقع شاید بتوان اظهار داشت که شعر هم نسلان من پس از مدت ها - مشخصا در شعر بعد از انقلاب - می تواند به این سؤال که «چرا نوشته شده؟» پاسخ بدهد.
او اضافه کرد: من بعنوان منتقد اول شعرهایم همیشه به این که فکر می کنم که نوشته شدن هر یک از آنها فارغ از این که منتشر شود یا نشود، در همان مرحله نوشته شدن چه ضرورتی دارد، و در واقع اگر این شعر نوشته نشود چه خواهد شد و تا پیش از این که جوابی برای این سوال پیدا نکنم، به لحظ ذهنی امکان نوشتن شعر را پیدا نمی کنم. من فکر می کنم خصوصیت بارز شعر نسل من این است که به صورت دائم تلاش می کند به این پرسش پاسخ دهد و شاعران نسل من - مشخصا شاعران برجسته، چه از نظر نوآوری و چه به لحاظ کیفیت - قبل از هر چیزی به این اندیشیده اند که چطور باید به سوال «شعرها چرا نوشته می شوند؟» پاسخ دهند.
سنبل دل همینطور در مورد زبان و فرم شعر امروز بیان نمود: خصوصیت مهم شعر شاعران هم نسل من این است که از یک طرف میراث دار سنت های بلافصل شعری دهه ۷۰ و قبل تر از آن، دهه ۶۰ و دوره مهم دهه ۴۰ هستند، دستاوردهای آن دوران (به طور مشخص سنت های بلافصل در دهه ۷۰) را به ارث برده اند و در عین در حال یک حرکت اصلاحی در جهت بنیان گذاشتن فرم های جدید هستند. در واقع شعر نسل من واکنشی است به پدران شعری خودش منتها این واکنش صرفاً از جنس سلب نیست و ایجابیتی در خودش دارد و مدام به دنبال این است که فرمی تولید نماید. یعنی نه تنها با شعر معاصر فارسی نسبت دارد بلکه به شکلی فراروی از آن فرم های گذشته است و در بعضی موارد هم سنت شکنی است و بنیان نهادن فرمی نو بر ویرانه های فرم های گذشته را در خود دارد. این استراتژی اصلی شاعر نسل من در ارتباط با فرم شعر است.
این شاعر ساکن انگلستان سپس درباره وضعیت بازار کتاب و هم کتاب های شعر در این کشور در قیاس با ایران اظهار داشت: در انگلستان مناسبات اقتصادی نشر اهمیت ویژه ای دارد چون سرمایه در جریان است و حوزه نشر باید به سرمایه گذار پاسخگو باشد. از سوی دیگر قدرت نشریات و اهمیت آنها در بر آمدن یک شاعر قابل توجه است؛ نشریات سخت گیری های مختلفی در زمینه پذیرش شعرها دارند، حتی برای انتشار یک شعر بازبینی های گوناگونی انجام می دهند، بازبین ها درباره آن نظر می دهند و حتی از شاعر برای اصلاح و پاسخ دادن به سوالات بازبین ها درخواست می شود. این ها کوشش برای بالا بردن سطح کیفی است اما از طرفی هم هیچ کدام تضمینی برای پویا نگه داشتن شعر به آن معنا نیستند. چه بسا خیلی از شعرهای تجربی که مشخصا به جای مناسبی برای انتشار سپرده نشده اند و امکان دارد حتی دیده نشوند یا از انتشار و خوانده شدن محروم شوند.
فرشاد سنبل دل در ادامه با بیان اینکه در ایران فضای نشر متفاوت می باشد و دریافت مجوز از ارشاد مساله را بسیار متفاوت می کند اظهار نمود: بسیاری به این مناسبت که امکان دریافت مجوز را ندارند یا امکان انتشار رسمی آثارشان وجود ندارد، از عرصه عمومی شعر فارسی حذف می شوند.
شاعر «شعر بلند شرایط» همینطور درباره مجموعه برگزیده جایزه شعر «شاملو» بیان نمود: این کتاب در واقع یک نسخه شعری از بخشی از مباحثی است که من در یک پژوهش دانشگاهی در سالهای اخیر انجام داده ام؛ نسخه شعری پژوهشی درباره تاریخ شعر تجربی و آوانگارد فارسی و عمل سیاسی شعر نوآورانه. این شعر بلند در فاصله سالهای ۹۵ تا ۹۸ نوشته و قبل از انتشار توسط نشر افراز، در سال ۹۸ در بخش شعر منتشرنشده جشنواره شعر بوشهر انتخاب شده است.
سنبل دل در توضیح بیشتر اظهار داشت: این شعر تغییرات رادیکال در نظام های شعری را به مثابه یک امر سیاسی در تاریخ شعر آلترنیتیو فارسی می بیند و تلاش می کند که صداهای بسیاری را از دل این تاریخ در خودش احضار کند و گفت وگوهایی را شکل می دهد بین شاعرانی از یغمای جندقی و ملک الشعرای بهار تا رویایی، براهنی و شاعران جوان هم نسل خودم. این گفت وگوها بر سر لزوم ها و امکان نوشته شدن شعر در موقعیت های تاریخی متفاوت و مشخصا در بزنگاه های تاریخی و سیاسی هستند. و نهایتا استراتژی های فرم و ساخت فرم را از همین مبحث یعنی همین لزوم و امکان نوشته شدن شعر در برهه های تاریخی به دست می آورند؛ در واقع استراتژی های ساخت فرم را بر همین مبنا قرار و به شعر شکل می دهد.



1399/09/25
22:46:43
5.0 / 5
772
تگهای خبر: پژوهش , جشن , جشنواره , كتاب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۴ بعلاوه ۴
هنر شهر

هنر شهر

هنر و فرهنگ شهری

honareshahr.ir - تمامی حقوق مالکیت معنوی سایت هنر شهر محفوظ است