همزیستی 4 ساله با لک لک ها چه طور فیلم مستند را برای مخاطب جذاب کنیم؟
به گزارش هنر شهر، هیمن خالدی کارگردان مستند بال های آوازخوان ضمن اشاره به چالش های ساخت مستند در رابطه با تعامل مردم روستای کردستان با لک لک ها، در رابطه با ضرورت اکران مستند توضیح داد.
هیمن خالدی کارگردان مستند «بال های آوازخوان» که در قسمت آثار بلند نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی پرداختن به موضوع مهاجرت اظهار داشت: موضوع مهاجرت دغدغه خیلی از فیلمسازان و هنرمندان بوده است و من نیز همیشه چند موضوع را برای ساخت فیلم در ذهن دارم. در حین تحقیقات برای یک پروژه دیگر، به تعامل مردم یکی از روستاهای کردستان با لک لک ها و موضوع مهاجرت این پرندگان علاقمند شدم. علاقه به لک لک ها از کودکی و از راه ترانه ها و قصه های کردی که در آنها لک لک شخصیت محوری است، در من شکل گرفته بود. همیشه برایم این پرسش مطرح بود که چرا در فرهنگ کردی بازگشت لک لک ها که نماد مهاجرت هستند، تا این اندازه اهمیت دارد و حتی آیین هایی حول آن و برای خوش آمدگویی به لک لک ها شکل گرفته است. وقتی از تهران به زادگاهم در کردستان بازمی گشتم، شاهد مراقبت روستاییان از لک لک های لطمه دیده بودم و این مساله برایم جالب بود. وی اضافه کرد: در ادامه تحقیقاتم، به روستایی خاص رسیدم که تعامل مردم با لک لک ها در آنجا خیلی چشمگیرتر بود؛ آنها روی خانه های خود برای لک لک ها لانه می ساختند. این مساله من را بر آن داشت تا برای مطالعه دقیق تر، از تهران به کردستان مهاجرت کنم و چند ماه در آن روستا زندگی کنم. در آنجا با پیرمرد و پیرزنی آشنا شدم که سال قبل از یک لک لک مجروح بر اثر برخورد با سیم های برق فشارقوی مراقبت کرده بودند. وقتی از آن پیرزن پرسیدم که اگر سال آینده نیز با چنین موردی رو به رو شود آیا باردیگر همین کار را می کند، پاسخش مثبت بود. همزمان، متوجه شدم دختر همان خانواده درحال آماده سازی برای مهاجرت به بریتانیا است. این تقارن جالب بین مهاجرت پرندگان و مهاجرت انسانی و همین طور تضمین آن زن برای ادامه مراقبت، من را تحت تأثیر قرار داد و نقطه اوجی بود که من را مصمم به ساخت این مستند کرد.
زمین فروختم، دوربین گرفتم
این کارگردان درباره ی روند تولید و پس تولید فیلم و چالش های آن توضیح داد: کل پروسه از مطالعه تا فاین کات حدود چهار سال به طول انجامید. مطالعه میدانی حدود یک سال و نیم، فیلمبرداری نزدیک به یک سال و مراحل پس تولید شامل تدوین، صداگذاری و اصلاح رنگ نیز بیشتر از یک سال زمان برد. از آنجا که این اثر یکی از نخستین تجربیات حرفه ای من محسوب می شد، با چالش های مختلفی مواجه بودیم. انتخاب دوربین مناسب از نخستین چالش ها بود برای اینکه دوربین اولیه ما در گرمای شدید تابستان گرفتار مشکل می شد و لحظات نابی را از دست می دادیم. نهایتا مجبور شدیم با فروش زمین، دوربین حرفه ای تری تهیه نماییم. خالدی درباره ی چالش ارتباط گرفتن با آدم ها برای ساخت مستند توضیح داد: چالش اصلی دیگر، کار با افراد حاضر در فیلم، بخصوص آن پیرزن و پیرمرد روستایی و دیگر اهالی روستا بود. آنها قبلا تجربه همکاری با گروه فیلمبرداری را نداشتند و نگران امنیت لک لک ها بودند درنتیجه ایجاد رابطه اخلاقی و مبتنی بر اعتماد با آنها زمان بر بود. همسرم که یکی از تهیه کنندگان فیلم بود، با من همراه شد و در دوران مطالعه بارها به دیدار آنها رفتیم تا این اعتماد و رابطه عمیق ایجاد شود. امروز آنها را بخشی از خانواده خود می دانم.
چالش فیلمبرداری از پرندگان بدون حضور مربی
وی اضافه کرد: ما مربی حیوانات نداشتیم و فیلمبرداری از پرندگان وحشی مانند لک لک بدون حضور مربی حیوانات خیلی مشکل بود. هدف ما ثبت همان لحظات ناب و واقعی تعامل میان اهالی روستا و لک لک ها بود که خوشبختانه با عنایت به بازخورد مخاطب بین المللی، تا حد زیادی در این امر موفق شده ایم. خالدی با اشاره به اهمیت جشنواره «سینماحقیقت» اشاره کرد: به عقیده من، مستندسازی ایران در سالهای اخیر، بدون اغراق، پیش روتر از سینمای داستانی در جذب مخاطب بین المللی، ارایه داستانهای نو و موفقیت در جشنواره ها بوده است. به صورت مثال مستند «بال های آوازخوان» نیز در جشنواره های معتبری مانند بوسان جایزه بهترین فیلم مستند آسیا را دریافت کرد و در جشنواره بی اف آی و زوریخ نامزد شد. رویدادهایی مانند «سینماحقیقت» می توانند با محوریت مستندهای مستقل و کم بودجه، بستری برای معرفی و تقویت بازار این فیلمها فراهم آورند. این مستندساز با اشاره به لزوم تمرکز بر تبلیغات جشنواره «سینماحقیقت» اظهار داشت: بااینکه «سینماحقیقت» از اعتبار خوبی برخوردار است، اما به نظر می آید در حوزه تبلیغات گسترده شهری، تلویزیونی و مجازی ظرفیت بیشتری برای فعالیت دارد. امسال نیز افزایش مخاطب از راه تبلیغات هدفمند ضروری می باشد.
چند پیشنهاد برای اکران مستند
خالدی در آخر با بیان چند پیشنهاد درباره ی اکران آثار مستند متذکر شد: پیشنهاد مشخص من اینست که نهادهای متولی مانند مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، می توانند با فیلمسازان مستقل همکاری مشترکی داشته باشند و بسته های اکران عرضه کنند. بطورمثال میتوان با ارایه بلیت ترکیبی، مخاطب را به تماشای همزمان یک فیلم داستانی و یک فیلم مستند تشویق کرد، یا تخفیف ها و جوایزی مشابه آن چه برای فیلم های داستانی درنظر گرفته می شود، برای مستندها هم درنظر گرفت. راهبرد دیگر، تعامل سازنده با نهادهای آموزشی مانند وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه ها است. میتوان قراردادهایی منعقد کرد که نمایش منظم هفتگی فیلم های مستند در مدارس، دانشگاه ها و ادارات را ممکن کند. حتی اگر این نمایش ها با هزینه کم یا رایگان برای مخاطب باشد، اما حتما باید حق الزحمه مناسبی به فیلمساز پرداخت گردد. با ادامه این کار، مخاطب کم کم به تماشای مستند عادت می کند و جنبه آموزشی مستند نیز تقویت می شود. من مطمئنم اکران مستند در این فضاها در بلند مدت می تواند برای مخاطب به اندازه فیلم داستانی جذاب شود. «بال های آوازخوان» اولین تجربه کارگردانی مستند بلند هیمن خالدی است و با روایتی موازی و درهم تنیده از زندگی سه زوج، مواجهه آنها با مسئله مهاجرت را به تصویر می کشد. لوکیشن فیلم، روستای دره تفی در مریوان کردستان است؛ جایی که انسان ها و لک لک ها در همزیستی ای کم نظیر زندگی می کنند. تهیه کنندگان این فیلم اینا تدژوا، زینا برویان و سرگل مرادی هستند و اثر به شکل مشترک توسط گرجستان، بلژیک و ایران تولید شده است. عوامل اصلی فیلم عبارتند از مشاور هنری و تدوین: لقمان سخنور، فیلم بردار: وریا عبدیانی، صدابردار: مهدی یگانه، صدابردار بخش دوم: ارسطو مفاخری، دستیار کارگردان و برنامه ریز: صادق امیدبخش، طراحی صحنه: حمیده رسولی، مدیر تولید: ساکو ابراهیمی، صداگذاری: بهمن اردلان، موسیقی: ستار اورکی، طراحی پوستر: شعیب مکتبداری، مشاور رسانه ای: گلاویژ نادری. خلاصه اینکه همیشه برایم این پرسش مطرح بود که چرا در فرهنگ کردی بازگشت لک لک ها که نماد مهاجرت هستند، تا این اندازه اهمیت دارد و حتی مراسم هایی حول آن و برای خوش آمدگویی به لک لک ها شکل گرفته است. این مستندساز ضمن اشاره به لزوم تمرکز بر تبلیغات جشنواره سینماحقیقت عنوان کرد: بااینکه سینماحقیقت از اعتبار خوبی برخوردار است، اما به نظر می رسد در حوزه تبلیغات گسترده شهری، تلویزیونی و مجازی ظرفیت بیشتری برای فعالیت دارد. حتی اگر این نمایش ها با هزینه کم یا رایگان برای مخاطب باشد، اما حتماً باید حق الزحمه مناسبی به فیلمساز پرداخت گردد.
منبع: honareshahr.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب