سالروز ولادت باب الحوائج(ع)،
رسالت امام موسی كاظم(ع) در دوران امامت
هنر شهر: دورانی كه امام كاظم(ع) در آن زندگی می كرد، مصادف با اولین مرحله استبداد و ستمگری حكّام عباسی بود. این اعمال فشار از زمان امام صادق(ع) شروع شد و تا زمان امام رضا(ع) كه دوره خلافت مأمون بود با شدت هر چه تمام تر ادامه یافت؛ مردم در زمان مأمون اندكی احساس امنیت سیاسی كردند، ولی دیری نپایید كه دستگاه خلافت بدرفتاری و اعمال فشار بر مردم را باردیگر از سر گرفت.
به گزارش هنر شهر به نقل از ایسنا، فشار سیاسی عباسیان در دوره ای شروع شد كه قبل از آن امام باقر(ع) و امام صادق (ع) با تربیت شاگردان فراوان، بنیه علمی و حدیثی شیعه را تقویت كرده بودند و جنبشی عظیم در بین شیعه پدید آورده بودند. رسالت امام موسی كاظم (ع) آن بود تا در این حركت علمی، توازن و تعادل فكری را میان شیعیان برقرار كنند.
امام موسی كاظم(ع) در ابوا كه محلی بین مكه و مدینه بود از بانوی مكرمه ای به نام حمیده به دنیا آمد. آن امام بزرگوار سال های زیادی در زندان هارون الرشید قرار گرفته بود و در نهایت هم به دستور او به شهادت رسیدند.
یكی از نكاتی كه در زندگی امام موسی كاظم (ع) پدیدار است به وجود آمدن فرقه های مختلفی كه پس از شهادت امام صادق(ع) دسته ها و فرقه های مختلفی در تشیع پدید آمد و شرایط را در دوران امامت امام كاظم(ع) دشوار می كرد. از طرفی زندان های مكرری كه امام كاظم(ع)داشتند موجب می شد كه ارتباط ایشان با شیعیان كمتر باشد و از همین جهت مردم مقداری در تنگنای معنوی قرار می گرفتند.
آن طور كه نقل شده بعد از شهادت امام صادق(ع) شش فرقه به وجود آمد. دسته اول كسانی بودند كه به مهدویت امام صادق(ع) قائل شدند و گفتند امام از دنیا نرفته و همان مهدی موعودی است كه پیامبر (ص)نوید داده و بدین سبب بر امام صادق(ع) توقف كردند و امام بعدی را نپذیرفتند.
گروه دیگری كه تشكیل شد بر مهدویت اسماعیل اصرار داشتند. اسماعیل یكی از فرزندان بسیار با فضیلت و عالم امام صادق(ع) بود كه هیچ ادعایی بر امامت نداشت اما بعد از آنكه از دنیا رفت عده ای جمع شدند و گفتند اسماعیل از دنیا نرفته و زنده بوده و پس از امام صادق(ع) اوست كه امام ماست و مهدی موعود هم اوست. پس فرقه اسماعیلیه را تشكیل دادند در صورتیكه وقتی اسماعیل از دنیا رفت، خود امام صادق(ع) مردم را به تشییع جنازه دعوت كرد و تشییع جنازه مفصلی انجام شد و امام چنین بار دستور داد كه تابوت اسماعیل را بر زمین بگذارند و حضرت كفن را از صورت اسماعیل كنار می زد و می فرمود مردم ببینید كه این اسماعیل است و از مردم اعتراف می گرفت. بارها این كار را انجام داد كه مردم بدانند كه اسماعیل از دنیا رفته و زنده نیست.
فرقه دیگری كه در زمان امام كاظم(ع) به وجود امد عده ای بودند كه به مرگ اسماعیل اعتراف كردند اما پسر او یعنی محمد را بعنوان مهدی موعود نام نهادند.
فرقه دیگر گروهی بودند كه عبدالله ابن جعفر كه یكی از فرزندان امام صادق بود و به عبدالله افطح معروف بود، جانشین امام صادق (ع)میدانستند. پس آنها فرقه فتحیه را تشكیل دادند و به این عنوان هم مشهور شدند.
فرقه دیگر معتقد بودند محمد ابن جعفر كه از فرزندان دیگر امام صادق بود و بسیار زیبا رو و با فضیلت و دانشمند بود و به محمد دیباج معروف بود، او را پیشوای خود قرار دادند و فرقه دیگری را علم كردند. گروه آخر كه اكثریت هم بودند، كسانی بودند كه به امامت امام موسی ابن جعفر قائل شدند و به هیچ فرقه دیگری گرایش پیدا نكردند.
بدین سبب خود این مسئله كه در دوران امام كاظم(ع) شش فرقه در میان شیعیان تشكیل شده بود نشان داده است كه آن عصر، بسیار حساس بوده است، ضمن اینكه از آن طرف دشمنان امام همچون مهدی و یا هادی عباسی و خصوصا هارون الرشید ضد امام دندان تیز كرده بودند و امام را دشمن درجه یك خود می دانستند و بارها آن حضرت را به زندان انداختند.
یكی از دلایلی كه موجب می شد هارون نسبت به شیعیان امام كاظم (ع) واكنش نشان دهد، موقعیت اجتماعی و نفوذ معنوی موسی ابن جعفر (ع) بود.
طبیعی است كه امام با اخلاق و رفتار و علم خود، هر چه مردم بیشتر با امام مانوس می شدند و از فضایل امام(ع) بیشتر برخوردار می شدند و برای آنها این سوال ایجاد می شد كه تا وقتی چنین امامی كه نظیر ندارد در میان ماست، چرا باید كنار باشد و هارون مسند خلافت را عهده دار باشد. پس وجود امام از این جهت برای هارون خطر ایجاد می كرد.
تاریخ ولادت امام موسی كاظم(ع)
در منابع دست اول تاریخی، راجع به تاریخ ولادت امام كاظم(ع)، تصریحی نسبت به روز و ماه ولادت یافت نمی گردد و تنها سال ولادت ذكر شده كه سال ۱۲۸ هجری است و به نقلی ۱۲۹ هجری.
تا قبل از قرن پنجم و ششم هجری، همانطور كه علامه شوشتری -صاحب قاموس الرجال- گفته است: «لَمْ یُعیّن أحدٌ شَهرَه»، هیچ یك از مورخان ماهِ ولادت امام كاظم(ع) را تعیین نكرده، پس چه رسد به روز ولادت!
قول هفتم صفر بعنوان ولادت امام كاظم(ع) برمی گردد به دو تن از علمای قرن پنجم و ششم؛ شیخ طبرسی در دو كتاب «إعلام الوری» و «تاج الموالید»، و ابن شهر آشوب مازندرانی در كتاب «مناقب آل أبی طالب». البته منابع قرن پنجم و ششم، منابع میانی شمرده می شود، نه دست اول.
در منابع كهن و دست اول هیچ روایتی نیست كه مؤید این قولِ هفتم صفر باشد. یعنی مثلاً شیخ كلینی در «كافی» یا شیخ مفید در «إرشاد»، هیچ روز یا حتی ماهی را برای میلاد امام كاظم(علیه السلام) معیّن نكرده اند.
آنچه در این منابع آمده تنها سال ولادت امام كاظم(علیه السلام) است. از مرحوم كلینی در كافی اینطور آمده: «سال ۱۲۸، و به نقلی ۱۲۹». و مرحوم مفید در ارشاد می گوید: «سال ۱۲۸».
استخراج روز و ماه ولادت امام كاظم(ع)
اما احمد البرقی، از علمای بنام شیعه در قرن سوم هجری و از یاران امام جواد و امام هادی(علیهما السلام)، در كتابش «المحاسن»، خبری از أبی بصیر نقل كرده كه می گوید:
«در سالی كه همراه امام صادق(علیه السلام) به حج مشرف شدیم، وقتی از حج برگشتیم و به شهرك أبْوَاء (بین مكه و مدینه) رسیدیم، مادر امام كاظم(علیه السلام) درد زایمانشان گرفت و حضرت، آنجا به دنیا آمد.»
از این خبر -كه اتفاقاً در كهن ترین و دست اول ترین منابع آمده- به راحتی می توان ماه ولادت و نیز روز تقریبی آنرا استخراج كرد؛
با این توضیح كه با معلوم بودن زمان و محل ولادت امام موسی كاظم(علیه السلام) كه پس از اختتام مناسك حج و در راه بازگشت به مدینه بوده، پس بسیار بعید است كه این ولادت در ماه صفر بوده باشد.
بلكه در یك برگشت طبیعی از مكه به مدینه، باید گفت تاریخ ولادت ایشان در نیمه‌ی دوم ماه ذی الحجه‌ی سال ۱۲۸ هجری بوده است.
منبع: هنر شهر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب