حمید ضیائی پرور در نقد عملكرد رسانه ها در حوادث اخیر
رسانه های ما در هفته اول بحران، با سکوت ماجرا را دنبال می کنند!
به گزارش هنر شهر، یک مدرس ارتباطات در نقد عملکرد رسانه ها در حوادث اخیر معتقد است: ساختار رسانه در ایران بطور زیربنایی مشکل دارد. این نقد همیشه وارد بوده و کاملا هم زیرساختی است و تا آن زمان که مکانیزم های تولید اطلاعات کامل اصلاح نشود، نه فقط در بحران هایی شبیه به حوادث اخیر، بلکه در وضعیت عادی هم این وضعیت آن طور که باید و شاید، سامان نخواهد گرفت.
حمید ضیائی پرور - مدرس ارتباطات - در ادامه مطلب بالا اضافه می کند: دولت ها می آیند و می روند و سیاست هاست که ثابت است. این مسائل در همه دولت ها وجود داشته ولی نگاه دولتمردان به رسانه هم از همین زاویه مشکل دارد. تا این ساختار اصلاح نشود، نه ما رسانه ی قدرتمند خواهیم داشت و نه مرجعیت رسانه ای به کشور برخواهد گشت.
وظیفه رسانه کشف حقیقت است
این پژوهشگر رسانه و فضای مجازی در گفت وگویی با ایسنا درباره ی ی نقد عملکر رسانه ها در حوادث اخیر، اظهار داشت: درباره ی حوادث اخیر و عملکرد رسانه ها، به چند موضوع می توان اشاره کرد؛ نخستین موضوع بحث عملکرد صداوسیما به عنوان رسانه ای جریان اصلی در ایران و به عنوان رسانه ای است که بیشترین پوشش و فراگیری را دارد.
ضیائی پرور در نقد عملکرد صداوسیما اظهار داشت: به نظر می رسد متولی بخش زیادی از روشن نشدن ماجرای مهسا امینی در چند روز نخست، رسانه جریان اصلی ـ یعنی صداوسیما ـ بود. بدین سبب که یکی از کارکردهای اساسی رسانه های جریان اصلی (mainstream) روشن کردن حقایق است، حتی اگر مسئول مربوطه نخواهد. در خیلی از کشورهای دنیا وقتی اتفاقی می افتد، ضرورتی ندارد که پلیس یا دستگاه مربوطه که مسئول آن کار است، اجازه اطلاع رسانی بدهد. فرض کنید ماجرا سرقت از بانک است. آیا اگر قرار بود بانک تا ابد اطلاع رسانی نکند، رسانه ها باید تا ابد همچنین سکوت کنند؟ وظیفه رسانه کشف حقیقت است. روزنامه نگاری تحقیقی «investigative journalism» یعنی پیدا کردن حقیقت برمبنای فکت های واقعی و ارائه آن به مردم. این نخستین خطایی بود که در صداوسیما رخ داد و نیروی انتظامی هم با توجه به این که اطلاع رسانی بموقع نکرد، در این ماجرا مقصر است و این نافی معذوریت رسانه ای نیست.
صداوسیما می توانست در بیان روایت اول، ابتکار عمل را به دست بگیرد
این مدرس ارتباطات دومین مساله را بحث رسانه های رقیب و لزوم به دست گرفتن روایت اول از طرف رسانه های جریان اصلی عنوان نمود و دراین زمینه توضیح داد: بطور معمول در بحران ها و حوادثی که رخ می دهد و بطور کلی اخبار بد، رسانه ای که روایت اول را منعکس کند، جریان اطلاع رسانی را به دست می گیرد. گفته می شود اساسا در زمینه جنگ های شناختی و جنگ های نرم رسانه ای، آن رسانه ای پیروز است که روایت اول را از ماجرا بگوید، حتی اگر حقیقت را نگوید و اخبار جعلی بدهد. ولی همین که روایت می کند مخاطب را به سمت خود جذب می کند. صداوسیما می توانست در بیان روایت اول، ابتکار عمل را به دست بگیرد که باز هم این کار صورت نگرفت.
ایشان سپس در نقد عملکرد صداوسیما همین طور بیان کرد: برخی اتفاقاتی که در فرانسه، آمریکا و کشورهای پیشرفته جهان رخ می دهد، خیلی بدتر از اغتشاشات اخیر ایران است. به عنوان مثال در فرانسه ماجرای جلیقه زردها را به یاد دارید. ماه ها این ماجرا ادامه داشت اما در چنین ماجراهایی شبکه های تلویزیونی دوربینشان را وسط اغتشاشات و پخش زنده رویداد می برند و در دنیای رسانه ها آزاد هستند. رسانه های جریان اصلی ابتکار عمل را به دست می گیرند و دو طرف ماجرا را بی طرفانه روایت می کنند. در چنین فضایی اصلا جایی برای رسانه های اجتماعی، معاندین، فیک نیوزها و جنگ روانی باقی نمی ماند. اگر در ایران مجبور می شویم اینترنت را قطع نماییم و مجبور می شویم واکنش های این چنینی نشان دهیم، بدین سبب است که صداوسیما وظیفه خودرا به درستی انجام نمی دهد.
در همین زمینه بخوانید:
* محمد خدادی: مخاطبِ امروز محکوم به دیدن صداوسیما نیست/رسانه را با مدل گذشته اداره نکنیم
خود ما موجب شدیم که مخاطب به سمت شبکه های خارجی برود
ضیائی پرور درباره ی ی عملکرد صداوسیما اضافه کرد: نکته دیگر این که صداوسیما چون رقیب داخلی ندارد، هر طور که عمل کند، برنده است و همیشه هم بابت نقشی که ایفا می کنند از خود تشکر می کنند، چون رقیب داخلی ندارند. اجازه بدهند تلویزیون خصوصی راه بیفتد تا بعد متوجه بشوند اطلاع رسانی یعنی چه؛ البته صداوسیما رقیب خارجی دارد. شبکه های ماهواره ای که به هر حال فعالیت می نمایند و راست و دروغ را به هم می بافند و تا حد زیادی جریان مرجعیت خبری و رسانه ای را به دست می گیرند و وقتی مخاطب را جذب کردند آن وقت هر چه دلشان می خواهد می گویند؛ بدین سبب نباید از آنها گله داشت که چرا روایت غلط و فیک نیوزها و اخبار نادرست را روایت کرده است. خود ما موجب شدیم که مخاطب آن سمت برود و طبیعی است که آنها هم از آن طرف پول می گیرند و اصلا منافع ملی ما برای آنها مهم نیست؛ در نتیجه راست و دروغ را به همدیگر می بافند.
رسانه های ما در یک هفته ی اول بحران، با سکوت محض ماجرا را دنبال می کنند
این پژوهشگر رسانه در ادامه در نقد عملکرد مطبوعات و خبرگزاری ها در حوادث و بحران ها، اشاره کرد: ماجرای شلیک به هواپیمای اکراینی و همین طور این ماجرای اخیر، نشان داد که در یک هفته ی اول رسانه های مکتوب و خبرگزاری های ما حرفی برای گفتن ندارند و به عبارت دیگر این رسانه ها تلاش چندانی برای روشن کردن واقعیت ها و حقایق نکردند و با سکوت محض ماجرا را دنبال کردند و حتی همین حالا هم پس از گذشت چند هفته از ماجرا روایت هایی را از رویدادها بیان می کنند که اغلب روایت هایی یک سویه به ماجراست و دیدگاه های مخالفان و منتقدان و نگاه هایی که وجود دارد را مطرح نمی کنند. آنها حتی جلسه ای را که با ۲۰ استاد برجسته دانشگاه، ماجرا را نقد و بررسی می کند را هم کامل منتشر نمی کنند و این نشان میدهد رسانه های ما حتی ظرفیت تولید و انتشار اطلاعات برای بحث های گفتمانی، نخبگانی و مباحث فکری را ندارند.
رسانه هایمان در اتفاقات اخیر نمره قبولی نمی گیرند
این پژوهشگر ارتباطات در بخش پایانی این گفت و گو درباره ی ی عملکرد ژورنالیست ها در وضعیت موجود، اظهار داشت: در اتفاقات اخیر از همان روزهای اول برخی از عکاسان مطبوعاتی، خبرنگاران و فعالان رسانه دستگیر شدند. اینها افرادی هستند که در بحران کارشان همین است. چرا باید یک عکاس مطبوعاتی را که در تمام بحران ها حضور داشته و بارها جایزه دریافت کرده دستگیر کنند. کسی که کار حرفه ای انجام می دهد. این نشان میدهد که سازمان های پلیسی امنیتی یا دستگاه های دیگر ما وظایف اصلی رسانه را نمی شناسند. انجمنی هم که نداریم صدایش دربیاید و البته انجمن روزنامه نگاران استان تهران اطلاعیه ای دادند اما جایی نبود که منتشر بشود. در مجموع بنظر می رسد مجموع رسانه های ما شامل صداوسیما، خبرگزاری ها، مطبوعات، انجمن ها و نهادهای صنفی و حتی نهادهای مسئول در زمینه مطبوعات و رسانه که الی ماشاء الله زیاد هم هستند، نمره قبولی را نمی گیرند و نتیجه این شده است که عمده مخاطبان و مردم مرجع دریافت اطلاعت و اخبارشان رسانه های خارجی باشد. که طبیعتا آنها هم هیچ وقت دلشان برای ما نمی سوزد.
ضیائی پرور افزود: این نقد همیشه وارد بوده و کاملا هم زیرساختی است و تا آن زمان که مکانیزم های تولید اطلاعات کامل اصلاح نشود نه فقط در بحران هایی شبیه به حوادث اخیر بلکه در وضعیت عادی هم این وضعیت آنطور که باید و شاید سامان نخواهد گرفت. دولت ها می آیند و می روند و سیاست هاست که ثابت است. این مسائل در همه دولت ها وجود داشته ولی ساختار رسانه در ایران بطور زیربنایی مشکل دارد و نگاه دولتمردان هم به رسانه هم از همین زاویه مشکل دارد و تا این ساختار اصلاح نشود نه ما رسانه قدرتمند خواهیم داشت و نه مرجعیت رسانه ای به کشور برخواهد گشت.
بفرمایید مردم چطور با مسؤولان گفت و گو کنند
او در آخر اظهار داشت: امیدوار هستم هر چه زودتر این محدودیت های اینترنتی و پلت فرم های اجتماعی برطرف شود. خصوصاً پلت فرم های اجتماعی که مکان گفت و گو بین حاکمیت و مردم اند. رئیس قوه قضائیه مطرح کرده است که ما از گفت و گو استقبال می نماییم. بفرمایید مردم چطور با شما گفت و گو کنند. یکی از ابزار مردم رسانه های اجتماعی است. اگر می خواهند فضای نقد و گفت و گو و مطالبه در جامعه راه بیفتد لازمه ی آن این است که پلت فرم های اجتماعی جهانی برای مردم در ایران باز شود و امکان بحث و گفت و شنود وجود داشته باشد. متاسفانه از پلت فرم های داخلی استقبال نمی شود؛ نه فقط به سبب اعتمادسنجی که بدین سبب که ظرفیت فنی ندارند و جواب نمی دهند این میزان کاربر در آن وجود داشته باشند؛ چه برسد به آن که در آن کنش و فعالیت داشته باشند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب